دیجیتال مارکتینگ یا بازاریابی دیجیتال چیست؟

اصطلاح بازاریابی دیجیتال اصطلاحی عمومی و کلی است که تمام تلاش های شما برای بازاریابی در فضای آنلاین را شامل می‌شود. مشاغل مختلف از کانال های دیجیتال مثل گوگل، شبکه های اجتماعی، ایمیل و وبسایتشان برای برقراری ارتباط با مشتریان بالقوه با تولید انواع محتوا، استفاده می کنند.

واقعیت این است که در حال حاضر مدت زمان حضور افراد در فضای آنلاین نسبت به ۱۲ سال پیش، دو برابر افزایش یافته و مسلما روش های خرید و فروش کالاهای مختلف بشدت تغییر کرده‌اند و امروزه بازاریابی آفلاین به اندازه گذشته کارایی ندارد.

همیشه فعالیت بازاریابی شامل برقراری ارتباط با مخاطبین در محل و زمان مناسب بوده است؛ پس باید سعی کنید جایی با افراد ارتباط برقرار کنید که وقتشان را در آن می گذرانند یعنی در اینترنت.

به طور کلی بازاریابی دیجیتال شامل هرنوع بازاریابی می شود که بصورت آنلاین انجام می شود.

در این سایت مطالب مختلفی در رابطه با بازاریابی ربایشی (inbound marketing) و تاثیر آن در نزدیک شدن به افراد، جذب و تبدیل آن ها به مشتری منتشر کرده ایم. اما هنوز هم سوالات مکرری از شما درباره دنیای بازاریابی دیجیتال دریافت می کنیم. ممکن است بعضی افراد بازاریابی دیجیتال و ربایشی را یک مفهوم تلقی کنند اما تفاوت هایی بین این دو وجود دارد که در این مطلب سعی شده این تفاوت ها را مشخص کنیم.

مفهوم دقیق بازاریابی دیجیتال چیست؟

طیف گسترده ای از تاکتیک ها و دارایی‌های آنلاین شما از وبسایت‌تان گرفته تا دارایی‌های اینترنتی مربوط به برندتان – تبلیغات دیجیتال، بازاریابی ایمیلی، بروشورهای آنلاین و غیره – همگی زیر چتر بازاریابی دیجیتال قرار می‌گیرند و بازاریابی در دنیای دیجیتال موفق است که تصویر واضحی از تاثیر هر یک از این دارایی‌ها و تاکتیک‌ها در رسیدن به اهدافش داشته باشد.

در ادامه لیستی مختصر و مفید از متداول ترین دارایی‌ها و تاکتیک های بازاریابی را مشاهده می کنید:

دارایی‌ها

• سایت شما
• پست های وبلاگ
• کتاب های الکترونیک و مقالات سفید
• اینفوگرافیک ها
• ابزارهای تعاملی
• کانال های شبکه های اجتماعی (فیسبوک، لینکدین، توییتر، اینستاگرام و غیره)
• پوشش آنلاین بدست آمده (از طریق روابط عمومی، شبکه های اجتماعی و نظرات مختلف)
• برورشورها و کاتالوگ های آنلاین
• دارایی‌های مربوط به برندینگ (از جمله لوگوی برند، فونت مخصوص و غیره)

تاکتیک ها

بهینه سازی موتورهای جستجو (سئو)

به فرایند بهینه سازی سایت برای کسب رتبه های بالاتر در صفحه نتایج موتورهای جستجو، سئو گفته می شود که نتیجه آن افزایش حجم ترافیک ارگانیک (یا غیر پرداختی و رایگان) سایت شماست.

بازاریابی محتوا

به تهیه و تبلیغ محتوا باهدف ایجاد آگاهی از برند، رشد ترافیک، تولید لید یا مشتری، بازاریابی محتوا گفته می شود.

بازاریابی ربایشی یا درون گرا

بازاریابی ربایشی یا درون گرا به رویکرد full-funnel یعنی جذب، تبدیل، حفظ و مجذوب کردن افراد با استفاده از محتوای آنلاین گفته می شود.

بازاریابی شبکه های اجتماعی

به تبلیغ برند و مطالبتان در شبکه های اجتماعی با هدف افزایش آگهی از برند، ایجاد ترافیک و تولید لید برای بیزنستان گفته می شود.

تبلیغات پرداختی (یا پرداخت به ازای کلیک، به اختصار PPC)

روشی برای جذب ترافیک است که در آن هر بار که روی آگهی کلیک شود، باید هزینه ای به ناشر آگهی پرداخت شود. یکی از متداول ترین بسترهای تبلیغات پرداختی گوگل ادوردز است.

فروش رابطه ای (یا پورسانتی)

نوعی تبلیغ مبتنی بر عملکرد است که در آن شما برای تبلیغ محصولات یا خدمات فرد دیگری در سایتتان، کمیسیون دریافت می کنید.

تبلیغات بومی یا همسان (native)

مدلی از تبلیغات آنلاین است که به ازای پرداخت هزینه با فرم و عملکرد پلتفرمی که درآن قرار می‌گیرد، مطابقت می‌کند. پست های پرداختی در BuzzFeed نمونه خوبی از تبلیغات بومی است اما خیلی افراد شبکه های اجتماعی را هم native می دانند، مثل تبلیغات در فیسبوک و اینستاگرام.

اتوماسیون بازاریابی

اتوماسیون بازاریابی به نرم افزارهایی گفته می شود که هدفشان انجام خودکار اعمال بازاریابی است. خیلی از بخش‌های بازاریابی باید کارهای تکراری مثل ارسال ایمیل، شبکه های اجتماعی و سایر کارهای مربوط به سایت را اتوماسیون سازی کنند.

ایمیل مارکتینگ

خیلی از شرکت ها از ایمیل مارکتینگ به عنوان راهی برای برقراری ارتباط با مخاطبین شان استفاده می کنند. معمولاً از ایمیل برای تبلیغ محتوا، رویدادها و تخفیف ها و همچنین هدایت افراد به سمت سایت استفاده می‌شود.

روابط عمومی آنلاین

روابط عمومی آنلاین عمل افزایش پوشش آنلاین با استفاده از انتشارات آنلاین، وبلاگ ها و سایر وبسایت های مبتنی بر محتوا است. روابط عمومی آنلاین شباهت زیادی به روابط عمومی سنتی دارد با این تفاوت که در فضای آنلاین انجام می شود.

تفاوت بین بازاریابی دیجیتال و بازاریابی ربایشی (inbound) چیست؟

از دیدگاه سطحی این دو مفهوم شباهت زیادی به هم دارند: هر دو به صورت آنلاین روی می دهند و هر دو بر ایجاد محتوای دیجیتال تمرکز دارند. اما تفاوت این دو چیست؟

اصطلاح بازاریابی دیجیتال تفاوتی بین تاکتیک های inbound و outbound قائل نمی شود و هر دوی اینها تحت چتر بازاریابی دیجیتال قرار می گیرند.

تاکتیک های outbound، هدفشان ارسال مستقیم یک پیام بازاریابی به حداکثر افراد ممکن در فضای آنلاین است – صرف نظر از این که به آن ها ارتباطی داشته باشد یا برایشان خوشایند باشد یا خیر. مثلا آگهی های بنری که بالای خیلی از سایت ها مشاهده می کنید سعی به تحمیل یک محصول یا تبلیغ به افرادی دارند که ضرورتاً تمایل و آمادگی دریافت این تبلیغ را ندارند.

از طرفی بازاریاب‌هایی که از تاکتیک‌های inbound استفاده می‌کنند از محتوایی برای جذب مشتریان مورد نظرشان به وبسایت استفاده می‌کنند که برای آن‌ها مفید باشد. یکی از ساده‌ترین و در عین حال قدرتمندترین سرمایه‌های بازاریابی دیجیتال، وبلاگ است که به وبسایتتان قدرت بیشتری برای جذب مشتریان ایده‌آل می دهد.

پس بازاریابی ربایشی روشی است که از سرمایه های بازاریابی آنلاین برای جذب، تبدیل، حفظ و مجذوب کردن مشتریان در فضای آنلاین استفاده می کند. اما بازاریابی دیجیتال اصطلاحی است که برای توصیف هر نوع تاکتیک بازاریابی استفاده می شود صرف نظر از اینکه آن تاکتیک inbound باشد یا outbound.

آیا بازاریابی دیجیتال برای هر نوع کسب و کاری (از جمله B2B[1] یا B2C[2]) مناسب است؟

بازاریابی دیجیتال می تواند برای هر بیزنسی در هر نوع صنعتی کار کند. صرف نظر از نوع کالایی که کمپانی شما به فروش می رساند، بازاریابی دیجیتال شامل ایجاد شخصیت خریدار (مشخص کردن ویژگی ها و ترسیم شخصیت خریداران مورد نظر) برای شناسایی نیازهای مخاطبین و تولید محتوایی ارزشمند برای آنهاست. اما این به آن معنا نیست که همه مشاغل باید به یک روش استراتژی بازاریابی دیجیتال را پیاده سازی کنند.

برای مشاغل B2B

اگر کمپانی شما از نوع B2B است احتمالا تلاش های شما در راستای بازاریابی حول تولید مشترک راغب (Lead) با استفاده از روش های آنلاین متمرکز شده است و نقش استراتژی بازاریابی شما جذب با کیفیت ترین لیدها برای فروشنده ها از طریق وبسایت و سایر کانال های دیجیتال است.

می‌توانید علاوه بر سایتتان تلاش هایتان را بر کانال های بیزنس محوری مثل لینکدین متمرکز کنید که افراد مورد نظرتان بیشتر وقت آنلاین بودنشان را در آن سپری می کنند.

برای مشاغل B2C

اگر شرکت شما از نوع B2C است، بسته به قیمت محصولاتتان احتمالا هدفتان این است که بدون نیاز به کمک یک فروشنده، افراد را به سایت جذب کرده و آن ها را تبدیل به مشتری کنید.

به همین خاطر، احتمالا هدفتان تولید لید به روش سنتی نیست بلکه بیشتر تمرکزتان افزایش سرعت تبدیل و حرکت مشتری از لحظه‌ای که وارد سایت می شود تا لحظه‌ی خرید است. بنابراین عرضه محصولتان در مقایسه با مشاغل B2B در مراحل ابتدایی‌تر قیف تبدیل صورت گرفته و نیاز به فراخوان (دعوت به اقدام یا به اختصار CTA) های قوی‌تری دارید.

برای مشاغل B2C کانال‌هایی همچون اینستاگرام و پینترست نسبت به پلتفرم‌هایی مثل لینکدین بهتر و مناسب‌تر هستند.

مزایای بازایابی دیجیتال

روش‌های بازاریابی دیجیتال بر خلاف روش‌های آفلاین و سنتی این قابلیت را دارند که نتایج را به صورت لحظه‌ای و سریع مشخص کنند.

اگر قبلا تجربه انتشار آگهی در روزنامه را داشته باشید، مسلما می‌دانید تخمین زدن تعداد افرادی که واقعاً صفحه مربوطه را مشاهده کرده و به آگهی شما توجه کرده‌اند خیلی سخت است و هیچ راه قطعی و دقیقی برای مشخص کردن میزان فروش‌های بدست آمده توسط آگهی منتشر شده وجود ندارد.

در مقابل با استفاده از بازاریابی دیجیتال می‌توانید بازگشت سرمایه و تمام جوانب و تاثیرات فعالیت‌های بازاریابی‌تان را ارزیابی کنید.

در ادامه بعضی از این فاکتورها را بررسی می کنیم:

ترافیک سایت

در بازاریابی دیجیتال می‌توانید با استفاده از نرم افزارهای تحلیلی مثل HubSpot هر لحظه، تعداد دقیق افرادی را که از صفحه اصلی سایتتان بازدید کرده‌اند، مشخص کنید. همچنین می‌توانید مشخص کنید که این بازدیدکننده‌ها از چند صفحه بازدید کرده اند، دستگاه مورد استفاده آن ها از چه نوع بوده، موقعیت جغرافیشان کجا بوده و غیره.

با استفاده از چنین اطلاعاتی می توانید کانال های بازاریابی مورد استفاده تان را بر اساس میزان ترافیکی که ایجاد می کنند، اولویت بندی کنید. مثلا اگر فقط ۱۰ درصد از ترافیک سایتتان توسط جستجوی غیرپرداختی (یا ارگانیک) ایجاد شده، متوجه می شوید که باید زمان بیشتری صرف بهینه سازی های سئو کنید تا این رقم را افزایش دهید.

در بازاریابی آفلاین خیلی سخت است که قبل از تعامل افراد با فروشنده ها یا خرید مشخص کنید که آن ها چطور به برندتان جذب شده اند. اما با استفاده از بازاریابی دیجیتال می توانید الگوهای رفتاری افراد را مراحل مختلف بررسی کرده و تصمیماتی آگاهانه‌تر برای جذب افراد به سایتتان در مراحل اولیه قیف بازاریابی بگیرید.

عملکرد محتوا و تولید Lead (مشترک راغب)

فرض کنید که بروشور یا تبلیغی برای محصولاتتان طراحی کرده و به صندوق پستی افراد مختلف انداخته اید این بروشور نوعی محتوای آفلاین محسوب می شود. مسلما نمی توانید مشخص کنید چند نفر بروشور شما را مشاهده کرده و چند نفر مستقیما آن را به سطل زباله انداخته اند!

حالا فرض کنیم که همین بروشور را در سایتتان طراحی و منتشر کرده اید. می توانید مشخص کنید که دقیقا چند نفر این برورشور را مشاهده کرده اند و حتی می توانید اطلاعات تماس افرادی که بروشور را دانلود کرده اند، دریافت کنید. به این ترتیب نه فقط متوجه می شوید که چند نفر به محتوای تولیدی شما توجه نشان داده اند، بلکه می توانید آن ها را تبدیل به لیدهایی باکیفیت کنید.

مدلسازی تخصیص

استفاده از یک استراتژی بازاریابی دیجیتال کارآمد در ترکیب با ابزارها و تکنولوژی های مناسب به شما اجازه می دهد که تمام مراحلی را که منجر به خرید شده اند، ارزیابی کنید تا به اولین نقطه تماس مشتری با بیزنستان برسید. به این فرایند مدلسازی تخصیص (Attribution Modeling)  گفته می شود که با استفاده از آن می توانید روند حرکت افراد از مرحله تحقیق درباره محصولات تا خرید را دنبال کنید و با استفاده از اطلاعات به دست آمده مشخص کنید کدام قسمت های استراتژی های بازاریابی‌تان نیاز به توجه بیشتری دارند و چه بخش هایی از چرخه فروش نیاز به بهبود دارند.

اتصال نقاط بین بازاریابی و فروش اهمیت بسیار زیادی دارد، طبق تحقیق Aberdeen Group شرکت هایی که استراتژی های بازاریابی و فروش قوی تری دارند به نرخ رشد ۲۰ درصدی در سال دست پیدا می کنند و در مقابل شرکت هایی که استراتژی هایشان را خوب تنظیم نکرده باشند ۴ درصد افت درآمد دارند. اگر بتوانید با استفاده از تکنولوژی های دیجیتال، حرکت مشتری را در چرخه خرید بهبود ببخشید احتمال افزایش درآمدهایتان بشدت بیشتر می شود.

چه نوع محتوایی تولید کنیم؟

نوع محتوایی که باید تولید کنید بستگی به نیازهای مختلف مخاطب در مراحل مختلف تبدیل دارد. اول باید کارتان را با ایجاد شخصیت خریدار (برای این کار می توانید از این  قالب‌های رایگان استفاده کنید یا از سایت makemypersona.com کمک بگیرید) شروع کنید تا نیازهای مخاطب و چالش هایی را که در ارتباط وی با کمپانی شما وجود دارد، مشخص کنید. محتوای تولیدی آنلاین شما باید به مخاطبین در رسیدن به اهداف و غلبه بر چالش های موجود کمک کند.

سپس باید مشخص کنید که مخاطبین در هر مرحله از حرکت و تبدیلشان آمادگی استفاده از کدام نوع محتوا را دارند. به این کار نگاشت محتوا گفته می شود.

در نگاشت محتوا هدف نهایی این است که محتوا را بر اساس موارد زیر تولید کنیم:

1. ویژگی های افرادی که قرار است محتوا را مصرف کنند (و جایی که شخصیت خریدار از آن آمده).
2. میزان نزدیک بودن افراد به خرید (یعنی در کدام مرحله از چرخه عمرشان قرار دارند).

از نظر فرمت محتوای تولیدی، گزینه ها و انتخاب های زیادی وجود دارد. در ادامه برخی از انواع محتوای مناسب برای هر مرحله از خط سیر خریدار را مشاهده می کنید:

مرحله آگاهی

• پست های وبلاگی: این پست ها در صورت استفاده از استراتژی‌های قوی برای سئو و کلمات کلیدی قابلیت زیادی برای افزایش حجم ترافیک ارگانیک دارند.
• اینفوگرافیک: این نوع محتوا بشدت قابل به اشتراک‌گذاری است و در نتیجه‌ی این به اشتراک گذاری احتمال پیدا کردن برندتان در شبکه‌های اجتماعی بسیار بیشتر می‌شود (برای شروع می‌توانید از این قالب‌های آماده استفاده کنید).
• ویدیوهای کوتاه: ویدیوهای کوتاه هم مثل اینفوگرافیک قابلیت زیادی برای به اشتراک گذاری داشته و به این ترتیب می توانند در پلتفرم هایی مثل یوتیوب مخاطبین جدیدی برای برندتان پیدا کنند.

مرحله توجه

• کتاب‌های الکترونیکی (ebook): این نوع محتوا برای جذب مشتری بسیار مناسب است چون معمولاً نسبت به پست های وبلاگی یا اینفوگرافیک ها جامع تر هستند و احتمال این که فرد در ازای دانلودشان اطلاعات تماسش را در اختیار شما قرار دهد، بیشتر است.
• گزارشات تحقیقاتی: گزارشات تحقیقاتی نیز برای تولید لید بسیار مناسب هستند. گزارشات تحقیقاتی و انتشار داده‌های جدید در رابطه با صنعتی که در آن مشغول به کار هستید برای مرحله آگاهی هم مناسب هستند چون معمولا رسانه‌ها یا مطبوعات مختلف به این گزارشات استناد می کنند.
• وبینار (کنفرانس مجازی): از آنجا که وبینارها نوعی محتوای ویدیویی تعاملی هستند و نسبت به ویدیوهای کوتاه یا پست های وبلاگی جامع تر هستند، برای مرحله توجه بسیار مناسبند.

مرحله تصمیم گیری

• مطالعات موردی: داشتن مطالعات موردی دقیق و باجزئیات در سایتتان برای افرادی که تصمیم به خرید دارند بسیار مناسب است چون می تواند تاثیرات مثبتی در تصمیم گیری آن ها داشته باشد.
• رضایت نامه مشتریان پیشین: اگر مطالعات موردی متناسب با نوع بیزنس شما نیستند قرار دادن رضایت نامه و نظرات مشتریان قبلی جایگزین خوبی برای آنهاست. برندهای B2C مثلاً تولید کنندگان پوشاک می توانند از مشتریان دعوت کنند که با استفاده از هشتگ نام برند، تصاویرشان با لباس های برند را منتشر کنند.

چقدر طول می‌کشد که نتایج را مشاهده کنیم؟

هر چند به صورت کلی در بازاریابی دیجیتال امکان مشاهده سریع‌تر نتایج نسبت به بازاریابی سنتی وجود دارد اما این امر تا حد زیادی بستگی به استراتژی مورد استفاده برای بازاریابی دیجیتال هم دارد.

اگر زمان کافی صرف شناسایی نیازهای مخاطبین و تولید محتوایی مناسب و باکیفیت برای جذب و تبدیل آن ها کنید، احتمال مشاهده نتایج در شش ماه اول وجود دارد.

اگر از آگهی‌های پرداختی هم در استراتژی بازاریابی‌تان استفاده کنید، این احتمال وجود دارد که نتایج را سریع‌تر مشاهده کنید. اما توصیه می شود که سعی کنید با استفاده از تولید محتوای مناسب ، سئو  وب سایت و شبکه های اجتماعی به ایجاد ترافیک ارگانیک بپردازید تا موفقیتی بلندمدت تر و پایدارتر داشته باشید.

آیا برای بازاریابی دیجیتال نیاز به صرف هزینه و بودجه‌ی زیادی هست؟

پاسخ این سوال هم به استراتژی های مورد استفاده شما برای بازاریابی دیجیتال بستگی دارد.

با فرض این که در حال حاضر یک وبسایت داشته باشید، در صورت تمرکز بر تکنیک‌های inbound مثل سئو، شبکه های اجتماعی و تولید محتوا نیاز به بودجه خیلی زیادی نخواهید داشت. در بازاریابی inbound تمرکز عمده شما تولید محتوایی باکیفیت برای مخاطبینتان است که تنها سرمایه گذاری لازم برای این کار صرف زمان است، مگر این که بخواهید تولید محتوا را برون سپاری کنید.

در تکنیک های outbound مثل تبلیغات آنلاین و تهیه لیست ایمیل مسلماً نیاز به صرف هزینه های بیشتری است. میزان هزینه های صرف شده بستگی به این دارد که بخواهید چقدر و چطور دیده و شناخته شوید.

مثلاً برای پیاده سازی تکنیک PPC با استفاده از گوگل ادوردز، لازم است پیشنهاد قیمتتان نسبت به سایر کمپانی های رقیب بالاتر باشد تا تبلیغتان برای کلمات کلیدی مربوط به بیزنستان رتبه بهتری در نتایج جستجوی گوگل کسب کند. بسته به میزان رقابتی که برای این کلمات کلیدی وجود دارد، ممکن است این پیشنهاد قیمت خیلی مقرون به صرفه یا برعکس بشدت گران باشد و برای همین بهتر است در کنار این فعالیت ها به جذب ترافیک ارگانیک هم توجه داشته باشید.

اهمیت و نقش بازاریابی موبایلی

یکی دیگر از مولفه های کلیدی بازاریابی دیجیتال، بازاریابی موبایلی است. میزان استفاده از رسانه های دیجیتال توسط موبایل ۶۰ درصد و توسط کامپیوترهای دسک تاپ حدود ۴۰ درصد است. این یعنی بهینه سازی تبلیغات، صفحات سایت، تصاویر شبکه های اجتماعی و سایر دارایی های دیجیتال شما برای دستگاه های موبایل بسیار ضروری است. اگر کمپانی شما اپلیکیشن موبایلی دارد که کاربران را تشویق به تعامل با برندتان یا خرید محصولات می کند، این اپلیکیشن هم جزئی از بازاریابی دیجیتال محسوب می شود.

افرادی که از طریق دستگاه های موبایل با کمپانی شما ارتباط برقرار می کنند باید تجربه ای داشته باشند که به اندازه استفاده از کامپیوتر مثبت و خوشایند باشد. بنابراین طراحی سایت باید سازگار با موبایل یا ریسپانسیو باشد تا مرورکردن سایت در دستگاه های موبایل به صورت کاربرپسند قابل انجام باشد. این نکته را در مورد فرم های مختلف سایت هم باید رعایت کنید.

در مورد تصاویر مورد استفاده در شبکه های اجتماعی هم دقت کنید که ابعاد تصاویر معمولاً در دستگاه های موبایل کوچکتر است در نتیجه ممکن است متن مورد استفاده در تصویر برش بخورد و مشاهده نشود.

روش های مختلفی برای بهینه سازی محتوای دیجیتال برای کاربران موبایل وجود دارد و هنگام پیاده سازی هر استراتژی بازاریابی دیجیتالی بسیار مهم است که چگونگی تبدیل و نمایش محتوا در دستگاه های موبایل را مورد توجه قرار دهید. به این ترتیب می توانید محتوایی بسازید که مناسب مخاطبینتان بوده، به بهبود تجربیات کاربران کمک کرده و شما را به نتایج مطلوب برساند.

شروع فعالیت های بازاریابی دیجیتال

مسلما در صورتی که دسترسی شما به بخشی از مخاطبین‌تان از طریق فضای آنلاین صورت می گیرد، می توانید بازاریابی دیجیتال را شروع کنید. البته این احتمال وجود دارد که بعضی از استراتژی های دیجیتال مورد استفاده‌تان نیاز به بهبود داشته باشند که می توانید برای شناسایی و بهبود این نقاط راهنمای گام به گام برای ایجاد یک استراتژی دیجیتال مارکتینگ موفق را مطالعه کنید.

[۱]  تجارت بی تو بی  B2B یا Business to Business به معنای تجارت شرکت با شرکت یا تاجر با تاجر می باشد.

[۲]  منظور از مدل کسب و کار B2C رابطۀ تجاری میان شرکت‌ها یا کسب‌ و کارها با مشتریان، مصرف‌‌کنندگان و یا کاربران نهایی محصولات یا خدمات آن‌ شرکت‌ها است. برای مثال، بیشتر فروشگاه‌های اینترنتی از مدل B2C استفاده می‌کنند و مستقیماً به مصرف کننده کالا می‌فروشند.