چگونه در عرض یک ساعت یک طرح کسب و کار اینترنتی تدوین کنیم؟

برای شروع یک کسب و کار موفق در حوزه تجارت الکترونیک، پیش از هر چیز نیاز به یک طرح کسب و کار اینترنتی دارید. مسلما اگر مسیر کاری مشخصی نداشته باشید، نمی‌توانید با قاطعیت مشخص کنید که به مقصد رسیده‌اید یا خیر. علاوه بر این طبق تحقیقات افرادی که برای انجام کارها برنامه‌ریزی دارند، موفق‌تر هستند.

چارچوب طرح کسب و کار اینترنتی

بنابراین اولین گام، تعیین جزئیات کار و تهیه چارچوبی با قاعده برای راه اندازی کسب و کار اینترنتی تان است. ممکن است انجام این کار در ابتدا کمی سخت و ترسناک به نظر برسد بخصوص اگر شما از قبل تجربه‌ای در این زمینه نداشته باشید و به تازگی وارد دنیای تجارت الکترونیک شده باشید. اما در یک طرح کسب و کار اینترنتی (یا بیزنس پلن) چه مواردی را باید در نظر گرفت و سطح جزئیات این موارد باید تا چه حد باشد؟

شاید این طور شنیده باشید که بهتر است تا حد امکان طرح کسب و کار اینترنتی تان را با جزئیات زیادی آماده کنید اما این استراتژی برای همه مناسب نیست. کسب و کارهای دیجیتال باید چابک و انعطاف پذیر هم باشند. اگر طرح کسب و کار اینترنتی تان ۲۰۰ صفحه حجم داشته باشد و هیچ استفاده‌ای از آن نکنید، مسلماً چابک بودن و واکنش سریع به شرایط با چنین طرحی ممکن نیست.

البته لازم است در رابطه با اهداف مورد نظرتان، چگونگی دستیابی به آنها و بازه زمانی رسیدن به این اهداف، (و نوشتن آنها) به صورت خاص و ویژه عمل کنید. بنابراین باید یک ضرب الاجل واقع گرایانه برای دستیابی به اهداف کلیدی مشخص کنید. به این ترتیب یک طرح کاربردی و عملی برای کسب و کارتان خواهید داشت که از ایجاد تاخیر طولانی برای تصمیم گیری و بررسی شرایط پیشگیری می کند.

با توجه به موارد ذکر شده، در ادامه موارد کلیدی را که باید هنگام تهیه طرح کسب و کار اینترنتی تان مد نظر قرار دهید، مطرح می‌کنیم و یکسری دستورالعمل و راهنما برای تدوین این طرح در عرض یک ساعت بیان می کنیم.

۱- ارائه‌ی ایده‌ای نو در طرح کسب و کار اینترنتی

اولین قسمت در طرح و برنامه شما باید مشخص کند که:

• پیشنهاد و محصولی که کسب و کارتان ارائه می‌دهد دقیقا چیست؟
• و این پیشنهاد شما را چطور از رقبا متمایز می‌کند؟

معمولا به این بخش گزاره ارزشی گفته می‌شود. طرح کسب و کاری که گزاره ارزشی خوبی نداشته باشد، محکوم به شکست است.

بهترین کار در تجارت الکترونیک تمرکز بر حل یک مشکل یا ایجاد آگاهی نسبت به یک نیاز جدید است. چه محصولات شما به صورت افزونه باشند یا این که کاملاً جدید و نو باشند، راهکار نوآورنه‌ی شما که هسته اصلی کسب و کارتان است باید مربوط به مخاطبین باشد نه خودتان.

برای ایجاد کسب و کار اینترنتی اگر قرار باشد کل وقت خودتان را صرف انجام یک کار کنید، این کار باید پرورش گزاره ارزشی و حصول اطمینان از این امر باشد که مشتری های شما قلب تمام تصمیم‌گیری‌های بعدی‌تان از جمله سرمایه‌گذاری و استخدام هستند.

۲- تعیین مخاطبین و نیازهایشان

پس از تعیین ایده و گزاره ارزشی لازم است جایگاه خودتان را در بازار مشخص کنید. بنابراین چالش بعدی در تدوین طرح کسب و کار اینترنتی ، مشخص کردن مشتریان ایده‌آل است.

این کار را می‌توانید به روش‌های مختلفی که منعکس کننده ایده‌ها و ویژگی‌های اصلی کسب و کارتان باشد، انجام دهید. اما لازم است بجای فروش محصولات به یک بازار گسترده با انتظارات و اولویت‌هایی مختلف و گوناگون، مخاطبین خودتان را به گروهی خاص با نیازهای قابل تشخیص و قابل هدفگیری، محدود کنید.

مثلاً ممکن است انتخاب شما تولید یا ارائه قیچی آشپزخانه مخصوص افراد چپ دست یا بازی های نقش آفرینی قدیمی باشد. در هر صورت هدف، شناسایی یک نیاز در بازار مورد نظر و بعد ارائه راهکاری ملموس یا حل یک مشکل جدید است. به این ترتیب با توجه به اینکه تصویر واضح‌تری از افرادی که قرار است به آنها بازاریابی کنید، دارید می‌توانید پیام بازاریابی و هویت برندتان را به بهترین حالت، شکل دهید.

شخصیت خریدار و پروفایلی که از مشتری ترسیم کردید به شما برای تعیین اولیه اهداف و استراتژی کاری‌تان کمک می‌کند. همچنین می‌توانید میزان مخاطبین خودتان را مشخص کنید که این امر هم به شما برای تصمیم گیری در رابطه با حجم موجودی و خرید کمک می کند.

۳- تعیین رقبا و توصیف چشم انداز بازار

وقتی مخاطبین خودتان و نیازهای آنها را مشخص کردید، لازم است رقبای خودتان را هم مشخص کنید. مسلماً در هر کسب و کاری این احتمال وجود دارد که با یک سری رقیب قوی مواجه شوید.

سعی کنید لیستی از این رقبای بالقوه تهیه کنید و چند دقیقه‌ای زمان برای تحقیق در رابطه با میزان موفقیت و نفوذ آنها صرف کنید و مشاغلی را که در حال حاضر نیازهای مشتری که شما قصد برآورده کردنش را دارید، برآورده می‌کنند، مشخص کنید.

ابزارهای مربوط به سئو و بازاریابی محتوا مثل Ahrefs و Buzzsumo می‌توانند به شما کمک کنند تا به سرعت و به صورت مختصر و مفید ابعاد بازار و رقبای موجود را مشخص کنید و ایده‌هایی درباره بودجه مورد نیاز در حوزه‌هایی مثل تولید محتوا و روابط عمومی به منظور رقابت با رقبای مهم به شما می‌دهند. بهتر است در این مرحله تحلیل SWOT را هم انجام دهید – این تحلیل کمک می‌کند تا نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها را مشخص کنید.

حتی با یک بررسی سریع ۲۰ دقیقه‌ای درباره یک بازار هم می‌توانید متوجه شوید نام‌های بزرگ در یک صنعت یا بازار خاص چه نام‌هایی هستند و وضعیت کلی بازار چطور است. استفاده از شبکه‌‌های اجتماعی بخصوص اینستاگرام و پینترست را برای کسب اطلاعات بیشتر درباره افراد بانفوذ و برندهای مهم فراموش نکنید.

۴- تهیه لیست اعضای تیم و تعیین دلیل حضورشان در تیم

لازم است در مرحله برنامه‌ریزی مشخص کنید که آیا قرار است کسب و کارتان را به صورت فردی شروع کنید و یا تیمی از افراد ویژه و متخصص برای راه اندازی کسب و کار اینترنتی‌تان به شما کمک خواهند کرد. به این ترتیب متوجه می‌شوید که دقیقا قرار است با چه افرادی کار کنید.

از مهارت‌ها و تخصص‌هایی که در راه اندازی کسب و کار اینترنتی تان اهمیت دارند، یادداشت برداری کنید تا نیروی کار مورد نیاز و زمان لازم برای کار روی پروژه‌ها توسط این افراد را مشخص کنید.

کار را ساده شروع کنید، یک فایل صفحه گسترده‌ی ساده باز کنید و تمام کارمندها و یا برون سپاری‌های لازم را درج کنید. سعی کنید حتما مهارت‌های مورد نیاز مثل طراحی گرافیکی یا ویدیوگرافی را مشخص کنید؛ چون چنین مهارت‌هایی ممکن است برای یک کسب و کار نوپا، خیلی زود پرهزینه شوند. سعی کنید در این مرحله امکان انجام کارها توسط خودتان و هزینه های این مدل را هم بررسی کنید.

۵- تعیین بودجه موردنیاز و منابع تامین آن

بنیان‌گذاری و راه‌اندازی درست و مناسب یک کسب و کار در حوزه تجارت الکترونیک نیاز به برنامه‌ریزی دارد. چه قرار باشد هزینه ابتدایی کسب و کارتان را از طریق وام یا سرمایه گذاری بدست آورید چه از طریق جذب سرمایه گذار، به هر حال چگونگی جذب این سرمایه اولیه تاثیر بزرگی بر مسیر آینده‌ی کسب و کار اینترنتی تان دارد.

اول از همه باید اهدافتان و هزینه رسیدن به این اهداف را مشخص کنید. سعی کنید حتماً معایب و مزایای روش های مختلف جذب سرمایه را بررسی کرده و تاخیرهای احتمالی برای تامین بودجه را در نظر بگیرید. در این مرحله از برنامه‌ریزی، نیازی نیست پیش بینی اقتصادی کاملی انجام دهید اما در نظر داشته باشید تمام افرادی که از آنها تقاضای سرمایه‌گذاری دارید (مثل بانک یا سرمایه گذاران) انتظار چنین پیش‌بینی را از شما دارند.

البته اگر بعدها منابع مالی بیشتری بدست آورده و بودجه شما افزایش پیدا کرد، همیشه امکان تغییر مقیاس کسب و کارتان وجود دارد. اما حتما لازم است که بودجه خودتان را در سطحی تنظیم کنید که منابع مالی مطمئن و شفافی برای آن وجود دارد تا نهایتا گرفتار شرایطی نشوید که امکان پوشش هزینه‌ها وجود نداشته باشد.

در زمینه تکنولوژی‌های لازم برای تجارت الکترونیک، بهتر است یکسری از کارهای موردنیاز را خودتان یا با استفاده از کارمندان فعلی انجام دهید و بعداً هنگامی که نیازها به صورت دقیق مشخص شد، به دنبال برون سپاری یا کار با آژانس‌های دیگر باشید. اگر سایتی که خودتان طراحی و راه اندازی کرده‌اید، عملکرد خوبی در زمینه معرفی محصولات به مشتریان دارد نیازی به صرف بودجه اضافه برای طراحی محیط‌ها و اپلیکیشن‌های پیچیده و گران قیمت نیست. با رعایت این نکته می‌توانید با شفافیت و قطعیت بیشتری به کارتان ادامه بدهید.

۶- نوشتن موانع احتمالی

حالا که نقشه راه را مشخص کردید، مرحله نهایی تقسیم بندی مسیر حرکتتان به بخش‌هایی قابل مدیریت است. با داشتن یک زمانبندی با اهداف زمانی مشخص در بازه‌های زمانی منظم و مشخص، می‌توانید بهتر مشخص کنید که آیا طرح کسب و کار اینترنتی شما با سرعت مناسبی در حال تحقق است یا خیر.

علاوه بر این، تعیین موانع احتمالی باعث می‌شود که همیشه هدفی مشخص داشته باشید که برای دستیابی به آن تلاش کنید. می‌توان این اهداف را به کارهای مختلفی تقسیم کرد و هر کدام را بسته به مهارت و زمان در اختیار هر تیم به تیم‌های مختلف تخصیص داد. همچنین در صورتیکه کارها از زمانبندی تعیین شده عقب بیفتند، می‌توانید با سرعت مناسب واکنش نشان دهید و در صورت نیاز سرعت انجام کارها را افزایش دهید یا جدول زمانی را بازبینی و اصلاح کنید.

تعیین موانع احتمالی راه سریع و آسانی برای حصول اطمینان از این است که طرح کسب و کار اینترنتی شما همچنان در حال رسیدن به اهداف تعیین شده است. همچنین این کار به شما کمک می‌کند که کسب و کارتان را به صورت استراتژیک رشد و توسعه دهید.

مهم‌ترین مزیت تهیه طرح کسب و کار به صورتی که در این مطلب ذکر شد این است که می توانید فقط روی جنبه‌های مهم متمرکز شوید و همه چیز را بر اساس این چارچوب کاری بنا کنید.

این تعهد به آرزوها و خواسته‌هایتان به شما اطمینان می‌دهد که برای مواردی کار خواهید کرد که نسبت به آنها شور و اشتیاق دارید. تدوین این طرح تجاری یک ساعته به شما کمک می‌کند تا این اشتیاق را به مخاطبین‌تان هم منتقل کنید و آنها را تشویق به برقراری ارتباط با برند و کسب و کارتان کنید.